İş Göremezlik Ödeneği, Devlet tarafından, hastalığının 3. gününden itibaren ve ayakta ya da yatarak tedavi olduğu duruma göre değişen oranda ödenen bir ödenektir. Ayrıca, devlet tarafından ödendiği için, Gelir Vergisi'nden, Damga Vergisi'nden ve SGK Primlerinden muaftır.
Bu kapsamda, çalışanı mağdur etmek istemeyen işverenler, çalışana raporlu olduğu günler kapsamında tam ücret öderler. İş göremezlik ücretinin geri alınması kısmında da iki yöntem uygular:
1- Paranın çalışana yatması sonrasında, bu parayı çalışanın geri şirkete vermesini isterler. (Ama bunun takibini de, ne yazık ki, düzgün bir şekilde yapamazlar ve o para, işverene, büyük oranda geri gelmez.)
2- SGK ile bir protokol imzalarlar ve iş göremezlik ödeneğinin prim borçlarına mahsup edilmesini sağlarlar.
Ancak, bu iki durumda da, fazladan prim ve vergi ödedikleri bir hata yaparlar. Çünkü İş Göremezlik Ödeneğini hesaplayamadıkları için, personele o günler için ödedikleri tam ücreti prime ve vergiye tabi tutarlar. Yani, fazladan vergi ve prim ödemiş olurlar. Oysa ki, devlet iş göremezlik ödeneğini geç ödediği için, şirket bu kadarlık kısmını avans mahiyetinde personele ödemiştir ve geri alacaktır (ya da almayı ummaktadır).
Çok detaylı bir şekilde geliştirdiğimiz Prozon Bordro ve Özlük Yazılımı'nda (www.prozon.net) bu sorunu da çözdük:
- Prozon, e-bildirge sistemine giriş yapıp, sağlık raporlarını onaylar ve bordro sistemine otomatik olarak düşürür.
Bu vesileyle, raporun ayakta mı yatarak mı olduğunu tespit eder. Hemen iş göremezlik ödeneğini de bu doğrultuda hesaplar. (Raporun ayakta tedavi veya yatarak tedavi olmasına göre iş göremezlik ödeneği değişir.)
Bu doğrultuda, iş göremezlik ödeneği kadar kısmını (Yukarıdaki 1. senaryo için) personele avans olarak kaydeder ve bordrosuna yansıtmaz. İş Göremezlik Ödeneği dışında kalan kısmını ise Gelir Vergisi, Damga Vergisi ve SGK Primlerine tabi tutar. (Yukarıdaki 2. senaryo için de, Prozon, Müfredat Kartını kontrol ederek, ilgili iş göremezlik ödeneğinin mahsup edilip edilmediğini takip eder, personele avans yansıtmaz.) - Bu sayede, iş göremezlik ödeneği kadar kısmı için boşuna vergi ve prim ödemezsiniz. Ayrıca, personele İş Göremezlik Ödeneği olarak tanımlandığı için, bir sonraki ay, personelin maaşından İş Göremezlik Ödeneği kadar kısım kesinti yapılır. Yani bu paranın şirkete geri gelmesi de sağlanır.
- Küçük detaylara takılmak, küçük olmayan tasarruflar sağlayabilir!